Poland

„MOJE DZIECKO JEST BYSTRE. DLACZEGO MA TYLE KŁOPOTÓW W SZKOLE?”
Jest to zdecydowanie zbyt często zadawane pytanie. Wielu głęboko przejętych rodziców traci fortunę, poszukując na nie odpowiedzi. Szacuje się, że piętnaście do dwudziestu procent uczniów z każdej klasy nie osiąga poziomu, którego można by się po nich spodziewać. Niektórzy zostają zaklasyfikowani jako uczniowie z trudnościami w uczeniu się, zaburzeniami uczenia się, z zespołem deficytu uwagi (ADD), zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), dysleksją jak też z innymi, niezdiagnozowanymi, o których jednak wszyscy wiedzą, że powinni sobie lepiej radzić nawet jeśli otrzymują pozytywne oceny.

Barbara Pheloung, autorka metody Ruch dla Uczenia się (Move to Learn), była jednym z rodziców takich dzieci. Początkowo motywem jej działania było poszukiwanie sposobu pomocy swojej własnej córce, ale w sumie, tworząc i dopracowując tę metodę pomocy dzieciom zmagającym się z trudnościami w nauce, spędziła 35 lat. Poniżej niektóre odpowiedzi, które znalazła.

OBJAWY TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ

Pracując jeden na jednego z dziećmi, a potem z grupą ich opiekunów w naszym Centrum i zwyczajnej szkole, Barbara Pheloung zauważyła pewne wspólne cechy niedojrzałości u tych dzieci, które zmagały się z trudnościami w uczeniu się:

• zdecydowana większość tych, którzy zwracali się o pomoc, cierpiała na alergię, miała zaburzenia systemu odporności, nietolerancję na pewne produkty żywieniowe lub uczulenia na czynniki chemiczne
• większość była nadaktywna lub ospała
• większość miała zaburzenia integracji sensorycznej
• znaczący odsetek dzieci z trudnościami w słuchaniu miał też problemy z czuciem powierzchniowym (skórnym)
• wielu uczniów miało problemy z utrzymywaniem równowagi, postawy lub
  z koordynacją ruchowa
• większość zdradzała objawy znacznej niedojrzałości neurologicznej w jednym
  obszarze lub więcej
• 56% uczniów, z którymi pracowała, miało problemy z orientacją w przestrzeni
• 70% dzieci miało bardzo niedojrzały układ przedsionkowy

PIĘTNAŚCIE DO DWUDZIESTU PROCENT
W swojej książce If Kids Just Came with Instruction Sheets [Gdyby dzieci rodziły się z instrukcją obsługi], Svea Gold zreferowała wyniki badań, z których wynikało, że blisko 100% młodocianych przestępców miało zaburzenia neurologiczne i trudności w uczeniu się, podczas gdy w całej populacji tylko 15-20% osób przejawia takie trudności.
Z tych 15-20%, szacuje się, że tyko 1% otrzymuje pomoc, której potrzebuje, by odkryć swój potencjał.

DLACZEGO TYLKO NIELICZNI OTRZYMUJĄ POMOC?
Barbara Pheloung uważała, że za ten stan rzeczy odpowiada kilka czynników:

• • nauczyciele mają do czynienia ze zbyt dużymi zespołami klasowymi, zbyt małą ilością czasu i konkurującymi ze sobą potrzebami uczniów
  • tyko niewielki odsetek rodziców może poświęcić czas albo pieniądze, by zapewnić swoim dzieciom z trudnościami w uczeniu się prywatną pomoc
  • wielu uczniów zwyczajnie nie wie, jaka jest natura ich problemów, podobnie ich nauczyciele i rodzice. Widzą objawy trudności w uczeniu się – złość, osiągnięcia poniżej możliwości, frustrację i stosowanie wymówek, ale nie prawdziwe przyczyny trudności w uczeniu się.

ZROZUMIEĆ PRZYCZYNY TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ
Częścią złożoności tego problemu jest fakt, że dzieci mogą się zmagać z trudnościami w uczeniu się z kilku powodów. Niektóre mają niezdiagnozowane problemy ze wzrokiem lub słuchem, niektóre próbują się skupić, podczas gdy ich ciało jest przeciążone i podrażnione przez alergię, a większość ma ukryte problemy wynikające z niedojrzałości neurologicznej, która spowalnia ich gotowość do odbioru i przetwarzania informacji.

Zdecydowana większość dzieci z trudnościami w uczeniu się ma problemy z integracją sensoryczną. Złożone zadania, takie jak czytanie, pisanie czy liczenie, wymagają skomplikowanych umiejętności (koordynacji aktywności neurologicznej i fizycznej) i jeśli dziecko jest niedojrzałe w tych obszarach, skomplikowane czynności stają się stresujące lub w najlepszym wypadku powolne.
Wiele dzieci zachowało także odruchy pierwotne (noworodkowe), które pełnią decydującą rolę w okresie prenatalnym i we wczesnym dzieciństwie, ale powinny zaniknąć (dojrzeć, zintegrować się) w naturalnym procesie rozwoju dziecka. Jeśli to się nie stanie, może mieć poważny wpływ na uczenie się w szkole.

SPOJRZENIE CAŁOŚCIOWE NA DZIECKO

Aby pomóc, musimy spojrzeć na dziecko całościowo. Każde z nich jest inne i często istnieje szereg czynników mających wpływ na gotowość dziecka do uczenia się. Identyfikacja obszaru problematycznego pomoże zwrócić się o pomoc do właściwego specjalisty i uniknąć wydatków i frustracji związanych z bezskutecznym próbowaniem  kolejnych metod bez zrozumienia przyczyny trudności.

Książka Barbary Pheloung Help Your Children to Learn [Pomóż swojemu dziecku się uczyć] zawiera kwestionariusz, który ułatwia identyfikację źródeł problemów dziecka. To świetna pomoc na początek. Kolejną można znaleźć na stronie www.movetolearn.com.au – znajduje się tam darmowy interaktywny test diagnozujący.

PIRAMIDA UCZENIA SIĘ
Piramida uczenia się pochodzi z innej książki Barbary Pheloung – Help Your Class to Learn [Pomóż swojej klasie się uczyć]. Ilustruje etapy prawidłowego neurorozwoju dziecka. Poprzez porównanie obszarów niedojrzałości w rozwoju danego dziecka z normą ukazaną na piramidzie, łatwiej jest zdiagnozować charakter
i cechy trudności dziecka, i dobrać właściwe rodzaje pomocy w odpowiedniej kolejności. To bardzo ważne. Skupianie się na umiejętności zorganizowania się, kiedy pracuje się z dzieckiem nadaktywnym lub z trudnościami w skupianiu uwagi, zwykle wywołuje jedynie frustrację. Każdy etap pokazany na piramidzie stanowi podstawę kolejnych i dziecko musi go przejść, by uczenie się odbywało się z sukcesem
i sprawiało przyjemność.

ZIDENTYFIKOWALIŚMY OBSZARY PROBLEMATYCZNE. CO DALEJ?
Na początek każde dziecko powinno przejść ogólną diagnozę stanu zdrowia, wykonaną przez lekarza (podobną do bilansu zdrowia). Chodzi o upewnienie się, że za trudnościami dziecka nie kryją się utajone problemy zdrowotne. Problemy na samym dole piramidy bardzo często są spowodowane albo powiązane ze stanem zdrowia dziecka, odżywaniem, alergiami czy nadwrażliwością na niektóre czynniki i dlatego najpierw tym trzeba się zająć.
Należałoby skonsultować ewentualne problemy dziecka w uczeniu się z neurologiem, alergologiem, dietetykiem lub innym lekarzem, który rozumie związek alergii czy nadwrażliwości na niektóre pokarmy z uczeniem się i mógłby sprawdzić, czy w przypadku tego dziecka to one właśnie nie są czynnikiem decydującym.

Następnie należałoby sprawdzić słuch, wzrok, układ mięśniowy, poczucie równowagi i czucie skórne u dziecka. Jeżeli słuch lub wzrok nie są prawidłowe być może trzeba będzie skorzystać z pomocy audiologa lub laryngologa.

By sprawdzić prawidłowe widzenie dziecka, potrzebne będą specjalistyczne badania nie tylko wzroku, ale i percepcji wzrokowej – tu we współpracy z psychologami, terapeutami i nauczycielami.

Trudności językowe i percepcji słuchowej zwykle najlepiej konsultować z logopedą, psychologiem, terapeutą i nauczycielami.

Więcej informacji na ten temat można znaleźć w książce Barbary Pheloung Overcoming Learning Difficulties [Pokonywanie trudności w uczeniu się], a na gruncie polskim w książce Agnieszki Olechowskiej Specjalne potrzeby edukacyjne, Warszawa: PWN 2016)
Wady postawy i problemy z systemem mięśniowym należałoby skonsultować z lekarzem ortopedą, fizjoterapeutą, rehabilitantem ruchowym, osteopatą itp.

Kiedy powyższe punkty zostaną zrealizowane, wciąż pozostaje wiele do zrobienia:
• pomoc w dojrzewaniu (integracji) przetrwałych odruchów pierwotnych
• wzmocnienie systemu mięśniowego
• usprawnienie komunikacji pomiędzy obydwoma półkulami mózgowymi i
• usprawnienie procesów przetwarzania sensorycznego
Większość z wymienionych powyżej może się dokonać przy pomocy ruchu!

ZNACZENIE RUCHU

Wiele przygotowań w tym zakresie powinno zostać poczynionych, zanim dziecko zacznie się uczyć w szkole, a większość dokonuje się w procesie naturalnej aktywności i zabawy dziecka. Najpierw uczymy się turlać, potem pełzać na brzuchu, kołysać na rękach i kolanach, raczkować – cały czas ucząc się i przygotowując do uczenia. Pokonujemy kolejne etapy rozwoju. Nasze mięśnie wzmacniają się i uczą koordynacji, nasze oczy uczą się skupiać wzrok. Wzrasta integracja tych wszystkich funkcji i stajemy się coraz gotowi do podjęcia nowych, bardziej złożonych zadań, takich jak nauka czytania i pisania.

Raczkowanie na przykład wspomaga wodzenie wzrokiem poziomo, zbieżność widzenia i postrzeganie szczegółów. Mobilizuje ramiona i nogi z każdej ze stron do współpracy, wzmacnia mięśnie pleców i barków, a także usprawnia koordynację półkul mózgowych oraz integrację odruchu Palmara (odruchu chwytania).

PROGRAM „RUCH DLA UCZENIA SIĘ” (Move to Learn)

Program Ruch dla Uczenia się to prosta metoda pomocy dzieciom w nabywaniu umiejętności, których potrzebują, sposobami i w porządku zgodnym z naturalnym – poprzez ruch.

Jest to program sensoryczno-motoryczny, uporządkowany według etapów naturalnego rozwoju człowieka, doświadczanych przez dzieci w wieku przedszkolnym.

Program wspiera integrację funkcji korowych. Pomaga dojrzewać systemowi przedsionkowemu i przetrwałym odruchom pierwotnym, które powinny zaniknąć (zintegrować się) do momentu, w którym dziecko stanie się uczniem szkoły.

Jeśli funkcje psychomotoryczne dziecka nie są wystarczająco zintegrowane, dziecko nie ma wystarczającej świadomości ciała lub ma zaburzenia czucia powierzchniowego (skórnego) i głębokiego, będzie to miało znaczący wpływ na gotowość dziecka, a później i jego możliwości uczenia się. Program Ruch dla Uczenia się ma udowodnioną skuteczność w radzeniu sobie z tymi problemami, a badania pokazują, że większość dzieci, nawet tych niedoświadczających trudności w uczeniu się, zyskuje, zwiększając swoją zdolność do skupiania uwagi.

Co więcej, program może być wykorzystywany jako świetne narzędzie diagnostyczne. Jeśli dziecko ma sporo trudności z wykonywaniem ćwiczeń, to dobra wskazówka – być może potrzeba pomocy kolejnych specjalistów.

W JAKI SPOSÓB MOŻNA ZACZĄĆ?

Można rozpocząć pracę z programem w domu lub klasie z pomocą płyty DVD lub szukając pomocy u jednego z naszych certyfikowanych terapeutów (patrz strona www.movetolearn.com.au).

Realizacja programu wymaga minimum warunków i umiejętności, przestrzeni i wyposażenia. Zajmuje jedynie 15 minut dziennie, pięć razy w tygodniu. Program może być stosowany indywidualnie, w małych grupach lub z całą klasą, a rezultaty przynosi średnio po 2-3 miesiącach pracy.

Przykład realizacji programu można zobaczyć na płycie DVD lub innych materiałach dostępnych na stronie www.movetolearn.com.au.  To purchase the Polish translation of ‘Ten Gems for the Brain’, ‘Dziesięć perełek dla mózgu’, please click here.

To read a review of ‘School Floors’ in Polish by Agnieszka Olechowska,
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej,Warszawa, Poland,
.please click here.

EXCITING NEW research completed by Dr Agnieszka Olechowska
Editor: Ewa Maria Kulesza at The Maria Grzegorzewska Academy of Special Education, Warsaw, Poland.
“Ruch dla uczenia sie”
Move to Learn Program w polskiej praktyce edukacyjnej.
Movement, Vision, Hearing – The basis of learning”

Move to Learn Programme in Polish Educational Practice
Contains the results of pilot studies conducted in 2008-2010 as part of a project Methods of Neurodevelopmental Retardation Therapy of Children in Pre-School and Early Age financed with resources assigned to own studies of The Maria Grzegorzewska Academy of Special Education.
click here for English version

And read Agnieszka’s new book:
Specjalne potrzeby edukacyjne
Książka Agnieszki Olechowskiej to interdyscyplinarne kompendium wiedzy o specjalnych potrzebach edukacyjnych, przydatne nauczycielom i innym profesjonalistom, rodzicom oraz studentom przygotowującym się do pracy w przedszkolu i w szkole. Autorka omówiła w niej teorię oraz praktykę kształcenia dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, odwołując się do polskich realiów, procedur oraz obowiązujących regulacji prawnych. Nakreśliła nowe kierunki rozwoju systemu edukacji – uniwersalne projektowanie w edukacji oraz zarządzanie różnorodnością w szkole. Szczegółowo przedstawiła przyczyny, objawy oraz możliwości dostosowania wymagań edukacyjnych i pomocy dydaktycznych dla dzieci doświadczających: · niepełnosprawności intelektualnej oraz ruchowej · uszkodzeń słuchu i wzroku · niedostosowania społecznego · specyficznych trudności w uczeniu się · zaburzeń komunikacji językowej · chorób przewlekłych (epilepsji, cukrzycy, astmy, mukowiscydozy i innych) · sytuacji kryzysowych lub traumatycznych · niepowodzeń edukacyjnych · zaniedbań środowiskowych · trudności adaptacyjnych · autyzmu Książka, którą trzymają Państwo w rękach, to wynik spotkania teorii z praktyką. Tutaj praktyka wynika z teorii, a teoria znajduje zastosowanie w praktyce. To książka dla nauczycieli proaktywnych, nastawionych na działanie, otwartych na rozważanie różnych opcji, chętnych do stawiania wielu kolejnych pytań.
ckick here to access

Agnieszka Olechowska’s book is an interdisciplinary compendium of knowledge about special educational needs, useful for teachers and other professionals, parents and students preparing to work in kindergarten and at school. The author discussed the theory and practice of educating children with special educational needs, referring to Polish realities, procedures and applicable legal regulations. She outlined new directions for the development of the education system – universal design in education and diversity management at school. She presented the reasons, symptoms and possibilities of adapting educational requirements and teaching aids to children experiencing: · intellectual and motor disabilities · hearing and sight impairment · social maladjustment · specific learning difficulties · language communication disorders · chronic diseases (epilepsy, diabetes, asthma, cystic fibrosis and others) · crisis or traumatic situations · educational failures · environmental negligence · adaptation difficulties · autism The book you hold in your hands is the result of a meeting of theory and practice. Here the practice results from the theory, and the theory finds its application in practice. This is a book for proactive, action-oriented teachers, open to considering various options, willing to ask many more questions.